بیر اینسانین آنا دیلی اوْنۇن یاشادیغی توْپلۇمۇن کۆلتۆرۆن، کئچمیشین، عادتلرین، دبلرین، فوْلکلوْرلارین، آتابابا سؤزلرینی، مۇسیقیسین و باشقا اؤنملی وارلیقلارین داشیماقدادیر. بۇنلار بیر توْپلۇمدا یاشایان هر آدامین کیملیگینین چوْخ اؤنملی پارچالاریدیر. بۇنلاری یاشاتماق اۆچۆن آنا دیلینی یاشاتماق گرکدیر. مئدیالارین گلیشدیگی و اوْنۇن سوْنۇجۇندا توْپلۇملارین بیر-بیرلرینه قاریشدیقلاری بیر دۇرۇمدا هر بیر دیلین اوْخوللاردا اؤیرنیلمهسی گرکدیر. آنجاق نه یازیق کی تانرینین وئردیگی بۇ حاق بیر سیرا اؤلکهلرده یاشایان باشقا ائتنیک قوروپلارین الیندن آلینیبدیر. بیزیم ده جانیمیز کیمی سئودیگیمیز آنا دیلیمیز تورکجه دیلی بۇ اؤلکه اوْخوللارینداکی او یاساق دیللردن بیریدیر. بیز بۇ خاققی آلماق اوغروندا چالیشمالیییق. آنجاق بۇ حاق بیزه وئریلمهیینجه هر بیریمیز آرتیق چالیشمالیییق. اوْخۇیۇب، یازیب، پوْزوب، دانیشیب و قولاغیمیزی آچیب ائشیدیب اؤگرنمهلیییک. بیلمهینلری اؤیردیب، یاتانلاری اوْیاتمالیییق. اینسان ایستهسه، عقله سیغینمایان ایشلری گؤره بیلر آنجاق ایستهمهین حالدا دا اوْنو کیمسه بیر ایشه زورلایا بیلمز. بیر توْپلۇمون ایستنجلی آداملاری اوْلسا، اوْ توْپلوم ایستکلرین آلا بیلر. ایستنجی اوْلمایان آداملارین اۇلۇشدۇردۇقلاری بیر توْپلوم اؤز حاقلارینی تک-تک الدن وئرمهلیدیر. بیز بۇ ایستنجی دیریلتمهلیییک.
فئوریهنین ایگیرمی-بیری دۆنیا آنا دیلی گۆنۆ نهدنی ایله بۇنۇ وۇرقۇلاماق ایستهییرم کی بیزیم بالالاریمیزین اوْخۇللاردا اؤز آنا دیللرینده اوْخۇماق حاقلارینی وئرمهییب و اوْنلاری کئچمیشلرینه و وارلیقلارینا یاد ائلهینلرجان، آتا-آنالاری دا سوْرۇملۇ و سۇچلودورلار.
آنا دیلی بیر اینسانین کیملیگینین تمل داشیدیر و کیملیگی اوْلمایان بیر آدام توْپلۇمۇنا اینه اۇجونجا یاراری اوْلماز و اوْندا اوْلۇملۇ ائتگی یارادا بیلمز.
کیملیکسیز آدام اۇلۇسال دۆشۆنه بیلمز.
بیزیم توْپلۇمۇزدا اوْلان چوْخ سوْرۇنلار بۇندان قایناقلانیرلار. اۇلۇسال دۆشۆنن کیملیگینه باغلی آداملار بۇ یوْلدا اوْلان هر کیمسهنی قۇجاقلارلار و اؤزلریندن کئچیب و منلیکلرینی بیر قیراغا قوْیارلار.
بیزیم حاقلاریمیر و اوْنلارین باشیندا آنا دیلینده اوْخۇماق حاققی اوْ چاغ الده اوْلار کی بیزیم آداملاریمیز کیملیگین و دیلین چوْخ اؤنملی اوْلدۇغۇنۇ آنلایالار.
بۇنۇ اۇلۇسۇمۇزا آنلاتماق دا هر بیریمیزین بوْرجودور.
اۇلۇسال=ملی
اۇلۇس=ملت
ایستنج=اراده
ع. دهقانی
حاققین اوْجاغی سؤنمهیهجک کوْر گؤزۆنۆ سیل! دئییرلر سولئیمان پیغمبر چاغیندا بیر قوش سو ایچمک آماجی ایله بیر گؤلون قیراغینا دوغرو اوچدو.
آنجاق اوردا بیر ایکی اوشاغی اوینارکن گورندن سونرا بیر یئره قونوب و گؤزله دی اوشاقلار اوردان گئتسینلر. بیر آز گؤزله یندن سونرا اوشاقلار اوردان داغیلیشدیرلار و قوش گؤلون قیراغینا گئدیب و سو ایچمک ایسته دی. آنجاق بیر اوزون ساققالی، آغیرباشلی و تؤره لی گؤرونن کیشینی سویون قیراغینا گلرکن گؤردو.
قوش بیر آز دوشونندن سونرا اؤز اؤرگینده دئدی: بو بیر آغیرباشلی و یاخشی آدامدیر و اوندان منه بیر اینجیدیش گلمز. سونرا گولون قیراغینا یاخینلاشدی. آنجاق او کیشی بیر داش آتیب و قوشون بیر گؤزو بو آتیشین سونوجوندا کور اولدو. قوش سولئیمانا او کیشینی آزایلادی. تانری ائلچیسی سولئیمان او کیشینی گتیرتدیریب، یارقیلاییب اؤج ائدیلمه سینی و گؤزونون چیخماسینی بویوردو. قوش بو بویروغا دیلله نیب و دئدی: بو کیشینین گؤزو منی آلداتمادی، اونون ساققالی منی آلداتدی! و من دوشوندوم کی او منه توخونماز.
اونون ساققالین قیرخین کی بو عدالته یاخین دیر نیه کی آیریلاری دا منیم کی اونون ساققالینا توولانماسینلار.
آنجاق اوردا بیر ایکی اوشاغی اوینارکن گورندن سونرا بیر یئره قونوب و گؤزله دی اوشاقلار اوردان گئتسینلر. بیر آز گؤزله یندن سونرا اوشاقلار اوردان داغیلیشدیرلار و قوش گؤلون قیراغینا گئدیب و سو ایچمک ایسته دی. آنجاق بیر اوزون ساققالی، آغیرباشلی و تؤره لی گؤرونن کیشینی سویون قیراغینا گلرکن گؤردو.
قوش بیر آز دوشونندن سونرا اؤز اؤرگینده دئدی: بو بیر آغیرباشلی و یاخشی آدامدیر و اوندان منه بیر اینجیدیش گلمز. سونرا گولون قیراغینا یاخینلاشدی. آنجاق او کیشی بیر داش آتیب و قوشون بیر گؤزو بو آتیشین سونوجوندا کور اولدو. قوش سولئیمانا او کیشینی آزایلادی. تانری ائلچیسی سولئیمان او کیشینی گتیرتدیریب، یارقیلاییب اؤج ائدیلمه سینی و گؤزونون چیخماسینی بویوردو. قوش بو بویروغا دیلله نیب و دئدی: بو کیشینین گؤزو منی آلداتمادی، اونون ساققالی منی آلداتدی! و من دوشوندوم کی او منه توخونماز.
اونون ساققالین قیرخین کی بو عدالته یاخین دیر نیه کی آیریلاری دا منیم کی اونون ساققالینا توولانماسینلار.
اینجیدیش= زیان، ضرر
آزایلادی: شکایت کرد
اؤج= قصاص
چئویرن: دهقانی