باریش

پیوندها

۲ مطلب در شهریور ۱۳۹۶ ثبت شده است

قلمqələm

قلم سؤزجوگو ایله ایلگیلی رحمتلیک دهخدا ایکی اوچ صفحه یازی یازیب آنجاق بونجا یازی «قلم» سؤزجوگونون فارسجا یا عربجه اولماغین گؤسترمه ییبدیر. بیلمیرم دهخدا بیر تورک اولاراق ندن بیر اینه اوجو قدر شک ائله مه ییبدیر کی بو سؤزجوک نییه بیر تورکجه سؤزجوک اولا بیلمز؟

«قلم» سؤزجوگونون «قرم»  garam, qərəm سؤزوندن  و اونون سونوجوندا  «قیریم» سؤزوندن آلیندیغین چوخ یازیلار قبول ائله میشدیر.

بوندان علاوه تورک دیلینده «ل» و«ر» سسی چوخ یئرده بیر بیرینین یئرینه کئچیرلر. من « دولما»  سؤزجوگون «دورما» شکلینده تلفظ ائدنلری گؤرموشم. اوشاقلار ایلک دیل آچیب دانیشاندا چوخ سؤزجوکلرده «ر» یئرینه «ل» دئییرلر.

اؤرنگ اوچون:« گل بورا» یئرینه« گل بولا» دئییرلر.

قلم سؤزجوگو تورکجه ده:

_قلمه آغاجینا نییه قلمه دئییرلر؟:

چونکو قلمه نی اکن زامان اونو قلم ائله ییرلر یانی قلمه آغاجینین قول بوداغیندان«قیریب» و یئنی بیر قلمه آغاجی اکیرلر.

_اوت و یا قمیشی بیچندن سونرا یئرده قالان اوچ دورت بارماق اؤزونلوغوندا  باشی کسیک و یا «قیریلمیش» قمیشلره «قلم» دئییرلر.

_یازماق اوچون ایشله نن«قلم» قیریلمیش قمیشلردن دوزه لیر.

_هامیسندان آچیق و آیدین آنلام «قلم» سؤزجوگونون «قیریلماق» آنلامیندا ایشلنیلمه سی دیر.

میثال: حضرت عباس (ع)ین قوللاری کربلا چؤلونده قلم اولدو.

بو سؤزجوگون بیر تورکجه سؤزجوک اولماسی آپ آچیق آیدین دیر.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ شهریور ۹۶ ، ۲۲:۱۳
باریش



 بیر گون بیر شاه عسگرلرینه امر ائله ییر: هر کیم بیر دوشمانین باشین کسیب گتیرسه اونا او باش آغیرلیغیندا قیزیل وئریلسین. باجاریقلی ساواشچیلار هر بیری بیر باش گتیریرلر. بیر نئچه گون  سونرا گؤرورلر بیر ال آیاقسیز عسگر  باشسیز بیر  جمدگی چوخ زحمتله گتیریر. عسگر باشسیز جمدگی گتیریب شاهین اؤنونه قویوب  سونرا سایغی گؤستریب و سؤیله ییر: قبله عالم ساغ اولسون للش ده بیرین قینقیرتدی!
شاه اوندان سوروشور: بس بونون باشی هاردادی؟ 
عسگر دئییر: قبله عالم ساغ اولسون اونون باشی اولسایدی اوندا او منی قینقیرداردی، باشی یوخ ایدی، من اونو قینقیرتدیم!
 « قینقیرتماق» سؤزجوگون بوغدا قینی قیرتماقدان آلینمیش بیلیرلر.
 دئییشلره گؤره، اسکی چاغلاردا خانلار بوغدا زمی سین بیچمگه ایجازه وئرمزدیلر ویا چوخ بهره آلاردیلار. خانین گیزیرلری هرگون بوغدا زمیلرینه باش وورادیلار. اکینچی لرده گئجه لر گئدیب بوغدالارین قینلارین قیرتاردیلار. خانین آداملاری گلیب زمی یه باش ووراندا اونو آیاق اوسته گؤرردیلر آنجاق بیلمزدیلر کی قینلاری قیرتیلیب. بونا گؤره بو ایشین آدی «قینقیرتماق» قالمیشدی.
للش: بیر سؤزجوک دیر کی چاخان سؤیله ین آداملار اؤزلرینه اشاره ائدرکن سؤیله ییرلر.
میثال: _ کیم بو آغیر داشی  بورا گتیریب؟
_ للش گتیریب!
للش بوردا یانی«من، اینجانب»
للش سؤزجوگونده« منم منم لیک واردیر.
یازار: ع. دهقانی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ شهریور ۹۶ ، ۱۱:۳۵
باریش