قلئچی مورتوض اورت باسدیر ماحالینین ان بؤیوک یازاری "شککیات و شرعیات" کیتابیندا یازیر کی بیرگون شیخ آغا افندی طهرات درسی وئریردی. جاببارلا غاففاردا یان یانا اوتوروب فیض یاب اولوردولار. جاببار بیر سؤزجوگو شیخ آقا جانابلارینین سؤوزلرینده باشا دوشموردو. او سؤز "مقعد" سؤزو ایدی. جاببار غاففاردان سوروشدو: غاففار! "مقعد" یانی نمنه؟ غاففار دئدی:مقعد یانی گؤتداااااا! جاببار تعججوبله دئدی: باه آتونان شیخ آقا سن نه یامان آدام سان! هئچ من ایندی یه کیمی مقعد آدیندا گؤت ائشیتمه میشدیم!!
هیدایت سربازچیلیق واقتینا کیمی کتدن ائشیگه چیخمامیشدی. عسکرلیگه آدی چیخدیغینا گؤره هیدایتی کندین آداملاری ییغیلیب یولا سالمیشدیلار. اسکی دن سرباز گئده نی دوغرو دوزگون تؤرنله یولا سالاردیلار. آنا باجی آغلاشاردیلار. دئمه لی هیدایت ده گؤزو یاشلی کتدن آیریلیب و شهره دوغرو یولا دوشموشدو. هیدایت او چاغا کیمی کندین قالاقلاریندان و زیغ دیوارلی داملاردان سونرا بیرزاد گؤرمه میشدی. اوْنا گؤره شهر شولوقلوغون و یئنی زادلاری بیردن گؤردوگونه گؤره جاییب و ائله شهره آددیمین قویاندان دولاشیق دانیشماغا باشلامیشدی. ایشین ترسه سی سربازلاری بؤلنده، اونو فارس بؤلگه سینه گؤندرمیشدیلر. بئش آلتی آی سونرا هیدایت ایزن آلیب تبریزده قوهوملارینین ائوینه گلمیشدی. قوهوملار گؤرموشدولر هیدایت داهی تورکجه یوخ فارسجا دانیشیر وتورک دانیشانلارا دا سانکی تورکجه دیلین هئچ بیلمه ینلر کیمی جاواب وئرمه ییر. قوهوملار هیدایتین باشینا ییغیلمیشدیلار، اونلارین چوخو دا فارسجا بیلمه ییردیلر و هیدایت له ال قول ایشاره سی ایله دانیشیردیلار. اونا بیر دیلمانج قوشموشدولار کی اونو کتلرینه آپارسین. اوتوبوسدا هیدایت یاشیل بوغدا زمیلرین دیلمانجا گؤستریب و دئمیشدی:"اینا چی هستن؟" اورداکی لار اونا گولوب ودیلمانجا دئمیشدیلر: بو یازیق فارسلار بوغدا دا بیلمیرلر نه دی، گؤره سن بونلار چؤرک یئمیرلر؟!
سؤزون قیساسی هیدایت دیلمانجلا کنده یئتیشیرلر. های دوشور هیدایت سربازچیلیقدان گلیب. دوران دورماز هامی هیدایتی گؤرمگه گئدیرلر. هیدایتین قاباغینا بیر داوار کسیب و اویناماق گولمکله اونو آپاریب یوخاری باشدا اوتورتموشدولار، دالیسینا دایاناجاق، بؤیرونه یاسدیق قویموشدولار. کندین بویوک باشی هدایته خوش گلدین دئییب و اونون کئفین سوروشموشدو. هیدایت اوز توتوب دیلمانجا ساری و فارسجا قیریلدادیر. کند آداملارب گؤرموشدولر دیلمانجلا هیدایت بیر بیرینه بیر سؤزلر دئدیلر. سوروشورلار: سورون ندی؟ دیلمانج دا جریانی تریفله ییر. کندین کاتداسی دئمیشدی: سیز دؤزون! من بونو دیله گتیرمگی باجاریرام. کاتدا اونا ساتاشما آتماغا باشلامیشدی . کند اهلی گولوب باییلیردیلار آنجاق هیدایت سانکی هئچ نه آنلامیردی و یالنیز تاماشا ائدیردی!
هیدایتین آناسی قویونون اتیندن پیشیریب و اونون اؤنونه قویاندا، هیدایت آناسیندان سوروشموشدو:"مادر این چیه؟!" یازیق آنا دا آغلارکن دئمیشدی:هیدی بالا اچجییه! سونرا دا دئمیشدی : بالام دیللی گئتدی، دیلسیز گلدی!!
هیدایت ایزن گونلرین بوتون فارسی دانیشمیشدی و دیلمانج اونون سؤزلرین چئویرمیشدی. ایزینلی گونلر قوتارمیشدی و او یئنه ده فارس بؤلگه سینه گئتمیشدی. آنجاق بو دؤنه عسکرلیگی قورتاریب قاییداندا گؤرموشدولر هیدایت تورک دانیشیر. آناسی سئوینیب دئمیشدی: آللاه نذریمی قبول ائله ییب، بالام بو دؤنه دیللی گلیبدیر!!
اسکی چاغدا خانخانلیق چاغیندا هله خاندان سووای اونون آتین ناللایانلار دا سئویردیلر کی اونلارین آدلارینین آخیرینا "خان" یاپیشدیرسینلار و یازیق رعیتدن ده ایستردیلر کی اونلارین آدین دیله گتیرنده "خان" دئمه گی اونوتماسینلار! بونلاردان بیری ده ایسا آدلی بیر کیشی ایدی کی ادعا ائدیردی کی او دا خان تؤره مه لریندن دیر. ایسا کیشینین مالی-واری یوْخ ایدی آنجاق خانلیق ادعاسینداندان دا واز کئچمیردی!
گۆنلرین بیر گۆنو سیجیللی ایداره سیندن گلیب، میللته سیجیللی وئرنده میللت سیرایا دوروب سیجیللی آلارکن اؤزون خان آدلاندیران ایسا دا کیملیک آلماق اۆچۆن اورا گئتمیشدی. ایکی اللرین دالیسیندا باغلاییب و سینهسین قاباغا وئریب سیرایا دورمادان کئچیب کیملیک مامورونون اؤنونده دورموشدو. کیملیک مامورو اونا باخیب اوندان سوروشموشدو: آدین نهدی؟ ایسا کیشی چوخ غورورلو و اوجا سسله دئمیشدی: ایسا خان!
کیملیک مامورو آدین یازارکن ایساخانا دئمیشدی: هه، ایته سوخان عمی!! ددهنین آدی ندی؟ بو سؤز اوردا اولانلاری چوخ گولدورموشدو و ایساخان دا اوتانیب، سویو سوزولموش جاواب وئرمیشدی: اؤز آدیمی باییلتدین قالدی دده مین آدی!!