کیتاب کیمی بیر گمی یوخ

There is no Frigate like a Book (1286)
BY EMILY DICKINSON
There is no Frigate like a Book 
To take us Lands away 
Nor any Coursers like a Page 
Of prancing Poetry – 
This Traverse may the poorest take 
Without oppress of Toll – 
How frugal is the Chariot 
That bears the Human Soul –

کیتاب کیمی بیر گمی یوخ
اوزاقلارا بیزی گؤتورر
واراق کیمی یئل آتی یوخ
شعرین ادبین هاوالاندیران قانادی
بئله بیر انگلسیز اوچوش ان اوجوزلو یولجولوقدور
سئویلمز بیر وئرگی سی یوخ
نئجه خیردا اوجوزلو بیر یئل آتینین آراباسی
اونون یولجولاری اینسان روحی دیر
شعر: امیلی دیکنسون
چئویرن: ع.دهقانی

منیم عشقیم آند ایچیرکی دوغرو دوزدن یارانیب

Sonnet 138: When my love swears that she is made of truth

BY WILLIAM SHAKESPEARE

When my love swears that she is made of truth,

I do believe her, though I know she lies, 

That she might think me some untutored youth, 

Unlearnèd in the world’s false subtleties. 

Thus vainly thinking that she thinks me young, 

Although she knows my days are past the best, 

Simply I credit her false-speaking tongue: 

On both sides thus is simple truth suppressed. 

But wherefore says she not she is unjust? 

And wherefore say not I that I am old? 

Oh, love’s best habit is in seeming trust, 

And age in love loves not to have years told. 

Therefore I lie with her and she with me, 

And in our faults by lies we flattered be.

منیم عشقیم آند ایچیرکی دوغرو دوزدن یارانیب

اینانسامدا اونا آنجاق بیلیرم کی یالان دئییب

بونا گؤره بلکه منی بیر آنلاماز گنج سانیر
خام بیر آدام کی دونیانین یالانلار ایله آلیشیب

بوش خیال دیردئسم منی دوغوردان بیر گنج بیلیر
یاخشی بیلیر خوش گونلریم منیم گئچیب

ساف ساف اونون یالان دیلین بگنیرم
هم بویاندا هم اویاندا دوغرو ایله دوز ازیلیب

آنجاق ندن او سؤیلمیر آلداتاندیر؟
ومن نیه یاشلیلیغیم اؤرگیمده سیر تک قالیب؟

آخ، عشقین گؤزل گؤرونتوسو یالان گوونمه سینده دیر
یاشلی عاشیق یاشی نئچه؟ هئچ دئمییب

بونا گؤره من یالانی دئدیم اونا اودا منه
دوغسادا مین خطا یالان سئوینجیمیز اوندا یاتیب

شعر: ویلیام شکسپیر
چئویرن: ع. دهقانی (باریش)
96/5/10

زیبایی های زبان ترکی

یاغیش یاغار 

یاش اولار

یاشدان یاشیللیق اولار

یاشیللیقدا یاشام وار

باران می بارد 

زمین خیس می شود

جای خیس سبز میشود

جای سبز محل زندگی می شود

When it rains,

The earth becomes wet,

The wet place is green,

We can live in a green earth.

درست است که یکی از تعریف‌های زبان که تقریباً اکثر زبانشناسان قبول دارند اینست که زبان مجموعه ای از علایم قراردادی است تا بدینوسیله انسانها با همدیگر ارتباط برقرار کنند. این قراردادها شامل زبان اشاره هم می شود. اما به نظر می رسد این تعریف در مورد زبانهایی صادق است که در آنها ساخت کلمات کاملا اتفاقی بوده است. با زیر ذره بین قرار دادن کلمات بعضی از زبانها نظیر ترکی متوجه میشویم که در ساخت بسیاری از کلمات آنها ارتباط معنایی و ظاهری اعجازگونه به کار رفته است. در مثال بالا ارتباط معنایی و یا ظاهری کلمات(یاغیش_یاش_یاشیل_یاشام) در ترکی را با کلمات(باران_خیس_ سبز_ زندگی) در فارسی و (rain , wet, humid, green, life) در انگلیسی مقایسه کنید. می بینید که ارتباط جالب و شگفت آوری بین کلمات یاغیش و یاش که از آن به وجود می آید وجود دارد. رنگ یاشیل تنها در جایی بوجود می آید که یاش باشد و تنها در جایی یاشام وجود دارد که یاشیل باشد. پس نه تنها این کلمات قراردادی و اتفاقی نیستند بلکه در ساخت اینها مهارت بی نظیری به کار رفته است.  این ارتباط بیشتر شبیه آفریده های اعجازگونه طبیعت است. اما چنانچه می بینید هیچ رابطه ظاهری و یا معنایی بین life و rain و یا زندگی، باران، خیس و یا سبز وجود ندارد. این کلمات قراردادی هستند و هیچ معیاری در ساخت آنها به کار نرفته است. زیرا به عنوان مثال می توانستند به جایgreen و یا سبز کلمه دیگری بسازند چراکه در ساخت آنها هیچ توجهی به عامل بوجود آورنده آنها نشده است. 

دهقانی(باریش)